воскресенье, 5 августа 2018 г.

SAS.Планета. Белгиланган полигон буйича тасвирларни юклаш (сейсмопартиялар учун)

Менюдан Метки закладкасига кириб 3Д профиллари утадиган жойни полигон куринишида белгиланади.



Полигонни ажратиш учун кетма-кет курсор ердамида нукталар куйиб чикилади.

Полигонни программа базасида саклаш учун унга ном берилади, линия ранги ва калинлиги танланади. Мисол учун, 10 polosa


Курсорни полигон ичига тўғрилаб сичконча ўнг кнопкаси босилса, контекст меню чикади. Ундан Операции с выделенной областью опциясига кирилади.


Операция с выделенной областью ойнаси


Операция с выделенной областью ойнасида килинадиган жараенлар олдинги сахифаларда куриб чикилган.

Линия (профиль) ёқалаб берилган радиус бўйича тасвирларни юклаш. ( 2Д сейсмопартия учун)


Линия (профиль) ёнидан маълум масофагача булган жой тасвирларини юклайдиган булинса, вакт хам, интернет трафик хам кам сарфланади. Бу ерда радиус деб, линиянинг хар кандай нуктасидан олинган тенг масофага айтилади.

Бу функциядан фойдаланиш учун линия белгиланиши керак. Метки менюсидан добавить путь дан фойдаланилади. Кетма-кет нукта қўйиш оркали профил ўтадиган линия чизилади.



Сўнгра курсорни линияга куйиб, сичконча унг кнопкаси билан контекст меню чакирилади ва «Операции с выделенной областью» га кирилганда радиус сўрайдиган ойна чикади.


Радиус метрда кўрсатилади.

Керакли радиус кўрсатилиб OK босилади. «Операции с выделенной областью» ойнаси чикади, хамда, линия енидаги автоматик равишда тузилган полигон куринади. Давоми олдинги сахифада айтилгандек тасвир юкланади.




График файл яратиш (склейка)

Сейсмик линиялар(профиллар) утказиладиган жойнинг тасвирлари юклаб олингач, улардан ГИС MapInfo Professional, MESA еки бошка ГИС дастурларда ишлатиш учун тегишли график файллар яратиш керак. Бунда Интернет керак эмас.

Бунинг учун:

Операции > Выделить >Прямоугольная область оркали «Операции с выделенной областью» га кирилади. Бу ойнадаги «Склеить» закладкасига кирилади.


Результирующий формат файла, яратиладиган файл формати танланади – ECW, JPEG, PNG, Bmp ёки бошка формат. (MapInfo Professionalда ишлашга ECW қулай).

Куда сохранять – қаерга сақлаш керак.

Тип карты – карта типи Спутник (Google) ёки бошкаси (одатда экрандаги карта типи).

Масштаб - зум, юкланган тайл ( 19 ).

Наложить – керак бўлса устига тушган катламни хам қўшиш мумкин. Лекин иш жараёнида ноқулайликлар тугдиради.

Качество (для JPEG и ECW) – сифати канча юқори бўлса яхши 95-100.

Создавать файл привязки – боғланадиган файл типи. График файлни боғловчи файл MapInfo Professional учун .tab.

Разбить изображение -1:1 булиши керак.

«Начать» кнопкасини босилади. Ажратилган жой ўлчамига мувофик жараён бир неча минутдан-бир неча ўн минутгача чўзилиши мумкин.

Умаров Зафарали Мамурович,
Фарғона геофизика экспедицияси топографик отряд бошлиғи
E-mail: zafarchust@mail.ru

Геофизик тадқиқот ишларида космик тасвирлардан фойдаланиш

Ҳозирги замон геофизик тадқиқот ишларининг геодезия ва топография ишларида картографик материал сифатида асосан юқори аниқликдаги космик тасвирлардан фойдаланилмоқда. 2010 йилдан бошлаб “Фарғона геофизика экспедицияси” филиали, 3Д сейсмик партиясида космик тасвирлардан фойдаланилмоқда. Космик тасвир (Космоснимок) – бу ер юзасининг табиий фотосуратидир.

Космик тасвирни барча тушуна олади – дарахтлар, далалар, уйлар ва бошқ.. Космик тасвирлардан фойдаланиш, геофизика дала ва топография ишларини осонлаштиради:

- лойиҳа тузиш учун жой юзасини ўрганиш;

- рекогносцировка ишлари;

- жой ҳолатини оператив баҳолаш;

- топогеодезия ишлари;

- сейсмик ускуналарни жойлаштириш ва виброманбаалар билан ишлаш учун абрислар тузиш;

- ҳисоботларнинг график қисмини тайерлаш.

Космик тасвирлар интернет ресурсларидан SAS.Планета дастури ердамида юклаб олинади.

SAS.Планета дастури Google Maps, Яндекс, VirtualEarth, OpenStreetMap ва бошка сервислардан юқори аниқликдаги космик тасвирларни куриш ва юклаб олиш имконини беради. SAS.Планетага юкланган тасвирлар комьютер хотирасида колади ва улардан интернет екилмаган холатда хам фойдалана оламиз.

SAS.Планета дастури космик тасвирлардан ташкари сиесий, ландшафт, топографик ва бошка тематик карталарни хам интернетдан юклаш мумкин.

Биз SAS.Планета дастурини факат керакли функцияларини ўрганишга харакат киламиз.

Бу космик тасвирларни юклаб олиш ва улар асосида ГИС MapInfo Professional дастурида ишлаш учун файл яратишдан иборат.

1. SAS.Планета билан танишув


Бош меню



Операции - операциялар 



Увеличить — карта масштабини катталаштиради.

Уменьшить — карта масштабини кичиклаштиради.

Измерить расстояние — нукталар орасидаги масофани улчайди.

Операции с выделенной области — Картада операция амалга ошириладиган майдонларни ажратади.



Прямоугольная область — тугритуртбурчак шаклида майдонни белгилайди. Сичкончани чап кнопкасини босиб, уни куйиб юбормасдан керакли жой белгиланади.

Полигональная область — купбурчакли полигон нукталар куйиш билан полигоннинг учлари белгиланади.

По координатам —белгиланган тугри туртбурчакнинг чап юқори ва унг пастки бурчак координаталари курсатилади.

Предыдущее выделение — олдинги ажратилган жойга кайтиш.

Ушбу операция Операции с выделенной областью инструменти оркали хам амалга оширилиши мумкин.

Ажратиш амалга оширилгач, «Операция с выделенной областью» ойнаси чикади.



Вид - кўриниш
Панели – асбоблар панеллари танланади.

Элементы интерфейса – куринадиган интерфейс элементлари.

Карта заполнения – программа кэшидаги айни жойни тайллар билан тўлдирилганлик даражасини кўрсатади.




Бунда керакли тайллар масштаби кўрсатилади еки бекор қилинади.

Изох:

Кэш – Юкланган тасвирлар папкаси (хотира).

Тайл- .jpg форматидаги митти фоторасм.
  

Источник - Манба


Кэш – экранда куринадиган тайллар факат кэшдан юкланади.

Интернет – экранда куринадиган тайллар факат интернетдан юкланади.

Интернет и кэш – экранда куринадиган тайллар кэшдан юкланади, агар кэшда булмаса интернетдан юкланади.

Карты - хариталар

Бу ерда карта ва космик тасвир такдим этадиган интернет ресурслар руйхати келтирилган.




Интернет ресурслар руйхатини Карты инструментидан хам танлаш мумкин.

Слои - Қатламлар 

Слой (Қатлам) – юкланаетган космик тасвир устига тушадиган рангсиз карта.

Стандарт “слой” Гибрид ( Google) булиб, унда йуллар, объектлар номи, чегаралар курсатилган.

Қатламларни хам куриш, хам юклаш мумкин. Бу ерда катламлар рўйхати келтирилган.


Катламлар руйхатини Слои инструментидан хам танлаш мумкин.


Метки - Белгилар


Добавить метку – янги белги куйиш.

Добавить путь – янги линия куйиш.

Добавить полигон
– янги полигон куйиш.

Управление метками – белгиларни ўзгартиради, картада белгиларни кўринишини, рангини ва бошкаларни ўзгартиради.

2. Тасвирларни юклаш 

Фоновая загрузка – очик экранни курсор ердамида суриб юриш оркали тасвирларни юклаш.

Манба сифатида Интернет и кэш танланган булса кэшда булмаган тайллар экраннинг куринадиган кисми сичконча еки стрелкалар ердамида суриш давомида интернетдан юкланади. Юкланиш тезлиги интернет тезлигига боглик.

Ажратилган участкалар буйича тасвирларни юклаш.

Операции Выделить оркали керакли жой ажратиб олинади


Прямоугольная область — экранда тугритуртбурчак шаклида майдонни ажратади. Сичкончанинг чап кнопкасини босиб, уни куйиб юбормасдан керакли жой ажратилади.

Полигональная область — экранда купбурчакли полигон нукталар куйиш билан полигоннинг учлари ажратилади.

По координатам — ажратилган тугри туртбурчакнинг чап юқори ва унг пастки бурчак координаталари курсатилади.

Предыдущее выделение — олдинги ажратилган жойга кайтиш.

Экранда керакли жой ажратиб олингач Операция с выделенной областью ойнаси чикади



Тип карты да юкланадиган карта туради. Керак булса бошка картага алмаштириш мумкин. 


Масштаб ойнасида керакли юкланадиган масштаб белгиланади. Куйидаги мисолда z 19. 


Программа ажратилган участкага тушадиган файлларнинг белгиланган масштабдаги сонини ва участка улчамини пикселларда хисоблаб чикади. 

Агар космик тасвир эскирган булса Заменять старые файлы опциясига байрокча куйилади. Бунда программа эски файлларни янгисига алмаштириб интернетдан юклайди.


Закрыть окно после старта опцияси ортикча ойнани экрандан олиб ташлайди.

Отмена кнопкаси операцияни тугатади.

Начать кнопкаси билан юклаш операцияси бошланади.

Скачивание ойнаси очилади.


Процесс автоматик равишда давом этади.

Фойдаланувчи юклаш жараенини кузатиши мумкин. Керак булса Пауза кнопкасини босиб юклашни тухтатиши ва Продолжить кнопкаси билан юклашни давом эттириши мумкин.

Сохранить кнопкаси билан юклаш сессияси керакли папкага саклаб куйилади.

Выход кнопкаси билан юклаш жараенидан чикиб кетилади.

Свернуть кнопкаси Загрузка ойнасини экрандан олиб куяди.

Прогресс-бар 100% бўлгач ахборот ойнасида Обработка файлов завершена хабари чикади.


Умаров Зафарали Мамурович, 
Фарғона геофизика экспедицияси топографик отряд бошлиғи
E-mailzafarchust@mail.ru

суббота, 24 марта 2018 г.

“Ўзбекгеофизика” АЖ ва филиалларини видеоалоқа хоналари билан жиҳозлаш таклифи

Қисқача тавсиф: “Ўзбекгеофизика” АЖ ҳамда унинг вилоятлардаги филиалларида биттадан хона видеоалоқа ускуналари блан жиҳозланади. Ушбу смарт-хоналарда узлуксиз интернет алоқаси, икки тарафлама видеоалоқа ўрнатиш учун зарурий экран (32 дюймли), микрофон, веб-камера, реал вақт режимида файлларни ўзаро алмашиниш учун компьютер ҳамда офис анжомлари (стол-стул в.б.) бўлиши лозим. Ушбу хона “Ўзбекгеофизика” мутахассислари мамлакат бўйича ўзаро хизмат юзасидан алоқа ўрнатиши учун мўлжалланган.
Зарурати: Филиалларнинг мутахассислари тез-тез пойтахтга хизмат сафарига жўнатилади. Улар “Ўзбекгеофизика” корхонасидаги тегишли мутахассислар билан интерактив мулоқот ўрнатиб иш масалаларини ҳал этиши зарур. Бу жараёнда йўл ва кутиш кўп вақт ва харажат талаб этади. Видеоалоқа бу ҳолатда ечим бўла олади. Дунёнинг йирик компаниялари бундай тажрибани муваффақиятли қўллаб фойдасини эътироф этмоқда. Ўзбекистонда ҳам замонавий компаниялар видеоалоқадан иш жараёнида унумли фойдаланмоқда.
Мақсад: “Ўзбекгеофизика” мутахассислари хизмат сафарлари эҳтиёжини камайтириш ва унга сарфланувчи маблағни иқтисод қилиш. Ҳозир, масалан бир нафар ходимнинг пойтахтга сафарининг бир куни экспедицияга 65минг сўмга тушса 10 кунда 650 минг сўм маблағ сарфланади. Видеоалоқа бу муддат ва харажатни 10 баробарга қисқартириши мумкин.
Харажатлар: Хомаки хисоб китобларга кўра узлуксиз интернет, компютер, экран, веб-камера, микрофон ва бошқа офис анжомлари тахминан 15 млн сўмга тўғри келади.

Шукуржон Исломов, етакчи геофизик

четверг, 27 августа 2015 г.

Map Info да кузатув харитаси (обзорная карта яратиш)

Геология ва геофизика соҳасида обзорная карта тушунчаси бор, обзорка ҳам дейишади.
Обзорка нима ўзи? Бирор бир ҳудуднинг чегараси (контури), энг асосий йўл линиялари ва айрим объектлар туширилган харита обзорная карта дейилади. Обзорная картани биз кузатув харитаси, деб атасак, русча ўйлаб, русча ёзадиган ўзбек ҳамкасбларимиз томорқамизга тош отишмас.
Кузатув харитасида ортиқча объект ва шартли белгилар бўлмайди, геофизикада бирор структурани умумий миқёсда кўриш, кузатиш учун бу харита тузилади.
Фарғона водийсининг кузатув харитаси
Бундай харитани тайёрлашда, одатда, нурли стол – светостолга маъмурий-сиёсий харитани қўйиб, устида оқ ватман қоғозга зарур линияларни чизиб олишган. Калька усулида копировка деса ҳам бўлади.
Ҳозирга келиб бу ишларни программада бажариш мумкин. Мапинфо программаси айнан шу ишларни тез, қулай ва аниқ бажариш имконини беради. Қоғоздан фарқли ҳолда, Мапинфода яратилган кузатув харитаси автоматик равишда координаталари ва масштабига эга бўлади.
Ишга киришамиз. Аввалги дарсимизда Мапинфода харитани масштаблаштиришни айтиб ўтган эдик. Ўша масштаблаштирилган харитани очамиз.




   Сичқоннинг ўнг тугмасини босиб “Управление слоями” (қатламлар устида амаллар) дарчасини очамиз. 

“Косметический слой” қатламига тегишли қаламча расми турган “изменяемый” (ўзгартирса бўладиган) тўртбурчакчага галочка қўйсак, косметик слойга тегишли бўлган панели активлашади. Айтганча, бу панелнинг номи “пенал” деб аталади.

  Пеналдан “полилиния”ни танлаймиз ва аввало республика чегарасини чизамиз. Бу иш худди калька қоғозга расм бостиришга ўхшайди. Шунингдек, вилоят марказлари ва катта шаҳарларни ҳам доирачалар билан белгилаб қўйишимиз мумкин. Чизиб бўлгач, “Управления слоями” дарчасидан маъмурий-сиёсий хариталарни кўринмас қилиб қўйсак, қуйидаги тасвир пайдо бўлади.



Бу чизмани сақлаш учун менюдан “Карта” – “Сохранит косметику” кириб файлга ном берамиз. “Vodiy chegara”  файли яратилди, у ўз навбатида алоҳида қатлам бўлиб харитада жойлашди.
Маълумки, харитада турлича кўринишдаги линиялар бўлади, масалан республика чегараси линияси, вилоят чегараси линияси, электр линиялари, темир йўл ва автойўллар бир биридан фарқланади. Мапинфо бизга ўнлаб линиялар турларини тақдим қилади.
Расмдаги йўналиш бўйича очиб, “Vodiy chegara”  қатлами линиясини истаганимиздай ўзгартиришимиз мумкин. Шунингдек, ранг, линия қалинлиги, ҳарфлар ўлчами ва шрифт бўйича ҳар хил вариантлар бор.



Худди юқоридагидай иш бажариб Фарғона водийсига темир йўл ўтказамиз ва Сирдарё тасвирини туширамиз.



Бу ерда тоифасига кўра чизилган қатламни алоҳида файл кўринишида сақлаш муҳимдир. Масалан темирйўл, сув йўллари, маъмурий-сиёсий чегаралар бир биридан алоҳида қатламларда бўлиши керак, чунки улар устида амал бажариш, ўзгартириш имконияти сақланиб қолади.



Хўш, бу электрон хаританинг афзаллиги нима? Гап шундаки, бунда исталган нуқтанинг координатасини олиш, шунингдек, маълум координата асосида объектни жойлаштириш ва зарур пайтда керакли масштабда қоғозга нашр қилиш осондир.

Шукуржон Исломов, етакчи геофизик

пятница, 26 июня 2015 г.

Ер юзасида 3D сейморазведка ишларини режалаштириш ва дастлабки муҳокамаси

Маъмурий ишлар.
Нефть компаниясининг раҳбарияти 3-Д съёмкасини лойиҳалаштириш ва тасдиқдан ўтказиш учун  сейсморазведка маълумотларини регистрация қилиш, унга ишлов бериш ва интерпретация қилиш  тартиби билан таниш бўлиши лозимдир. Агар компания раҳбарияти 3-Д сейсмик ишларини ўтказишнинг мураккабликларига аввал  дуч келмаган бўлса, 3-Д ни  қўллашдан олдин  юзага келиши мумкин бўлган қийинчиликларни техник таркиб кўра билиши керак. Ишнинг муайян босқичини ҳал қилиш учун олдиндан  мулоҳаза ва фаразларга таяниб иш юритилади.  Эсда тутиш керакки, 3-Д ўтказганда бугун йўл қўйилган хато, эртага такрорланмаслиги учун тажриба жуда муҳимдир. Лойиҳани мукаммаллаштириш, информация йиғиш ва параметрларига ишлов бериш – бу иш сифатли чиқишига замин яратади. Лойиҳада зарур параметрлар ўз ўрнида тўғри ишлатилмас экан натижа кутилганидек чиқмайди. Геофизикларнинг буюртмачиси битта ва ундан ортиқ бўлиши мумкин. Маълумотни регистрация ва интерпретация қилиб бўлиб, сўнг бир гуруҳ мутахассисларга узатилади. Интерпретациянинг давомини улар бажаришади (1.1- расм). Бундан ташқари информациянинг ўз қиймати бор, чунки унга маблағ сарфланган.
1.1-расм. Разведка ва эксплуатация ишларини ўтказишда геофизикнинг иш жамоасида ўз ўрни бор
  Ҳамкорларни режалаштирилган операциялар ҳақида аввалдан хабардор қилиб қўйиш керакдир, токи улар молиявий масалалар ва кадрлар масалаларини илгарироқ ҳал қилиб олишади. Бу 3-Д съёмкаси учун участка танлаш, лойиҳани режалаштириш ва бошқа ишларни ҳал этишга имкон беради. Рухсат олинса ишнинг дастлабки босқичидан бошлайвериш имкони яратилади. Ишга бундай ёндашув ўзаро яхши ҳамкорликка йўл очади. Баъзида дала маълумотларига ишлов берувчи компания билан, катта ҳажмдаги сейсмик ишларни юритувчи компаниялар бошқа-бошқа бўлишади. Шу компаниялар ўртасида маълумот алмашиниб турилиши 3-Д лойиҳасининг техник вазифаси ва информация регистрация қилиш сифатли бажарилишини таъминлайди.
Қўйилган масалалар
Ишнинг бошида компания 3-Д съёмкасини регистрация ишларида ўз олдига аниқ вазифани қўйиб олиши керак (1.2 расмда айрим вариантлар келтирилган). Ишни режалаштириш жараёнида буни эсда тутиш лозим. Ҳар қандай сейсморазведка иши режалаштириб, регистрация қилиб, ишлов  бериб ва интерпретация қилиниб тайёр материал олингандан сўнг бажарилган ишларга баҳо берилади, яъни афзалликлари ва камчиликлари аён бўлади.
1.2-расм. 3-Д сейсморазведкасининг вазифалари.
1.2-расмда кўпчиликка маълум сейсморазведка ишлари тақсимоти кўрсатилган. Масалан резервуарни мониторинг қилиш тизими йирик конлар учун тўғри келадиган усулдир. Бир коннинг ўзида маълум вақтдан сўнг иккинчи марта 3-Д  ўтказиб кўриб заҳира тугаётганини ва сув босаётганини аниқласа бўлади. Бу съёмка усули 4-Д ёки 'time-lapse' (вақтлар фарқи)  деб ҳам аталади. Йирик конларни ўрганишда бу усул жуда қўл келади.
Соҳанинг ривожланиш йўналиши
Ҳозирги даврда кичик компаниялар ҳам катта компаниялар сингари замонавий технологиялардан фойдаланиб иш маҳсулдорлигини оширмоқда. Бу асосан энергетика соҳасида кўзга ташланиб, 3-Д сейсмик технологияси бунга яққол мисол бўлади. 3-Д технологиясидан фойдаланиб бутунжаҳон нефть компанияларининг фойдали иш коэффициентлари ошди. Йирик компаниялардан бири 1991 йилда 2-Д усулида иш юритиб 13 фоиз маҳсулдорликка эришган бўлса, 1996 йилда 3-Д билан ишлаб 44 фоизга чиқарганлиги дунё тажрибасидан маълумдир (Ayler, 1997). 2-Д усулининг ўзи билан ишлаганда самарадорлик ўзгармади, 3-Д технологиясини қўллаганда эса самарадорлик ва сифат ошиши кузатилди. 
Кичик мустақил компаниялар бирор бир конда 3-Д ишлари олиб боришга талабгор бўладилар. Йирик компаниялар эса бир неча ўн ёки юз кв. км га чўзилган катта май-донларда иш олиб боришади. Бундай съёмкалардан кўзланган мақсад разведкадир. Катта ҳажмдаги 3-Д сейсморазведка ишларини нафақат сувда (анча илгари бошланган), балки қуруқликда ҳам ўтказишга пудратчи билан шартнома тузиш муҳим тенденция саналади.  



1.3-расм. 3-Д сейсмик технологиясини Шимолий Америкада қўллаш. (Коеn, 1995 по А. Cranberg, Aspect Management Corp.).




Кузатишлар Канада ва АҚШ нинг ишлаб бўладиган ҳудуди 2007 йилда 3-Д билан қоплаб бўлинишини кўрсатди (1.3-расм) (китоб эски – Ш.И.). Бу ҳали ўртача ҳисоб-китоб, кўплаб участкалар эса 3-Д билан қайта-қайта ўрганилгандир (4-Д усули назарда тутилмаяпти). Регистрация қилишнинг нархи арзон ва каналларнинг ўтказувчанлик қобилияти юқорилиги 3-Д нинг 2-Д дан афзаллигини кўрсатади.
Кўплаб етакчи нефт компаниялари ўзининг 3-Д ишлари лойиҳачиси, сейсмик материалга ишлов берувчи ва жойнинг ўзида интерпретация қилувчи мутахассисларига эга. Кичик ва ўртача нефт компаниялари эса четдан маслаҳатчи олишларига тўғри келиши мумкин. 3-Д сейсморазведкаси билан мунтазам шуғулланиш мутахассисни профессионал даражага айлантиради.
Молиявий масалалар
3-Д съёмкасининг ҳаражатларини ҳисоб-китоб қилишда молиявий омиллар муҳим роль ўйнайди. Разведка ишлари лойиҳасини тузувчи гуруҳ қудуқларнинг геологик маълумотлари билан асосланиб зич қопланган геофизик профиллар маълумотлари беҳуда қазилган қудуқларни камайтириб, иқтисодий фойда келтиришига раҳбариятни ишонтириши керак.  Илгари бирор бир истиқболли майдонда 3-Д ишларини ўтказиш учун камида битта излов қудуғи қазилиши лозим эди, шунда раҳбарият келгусидаги ишларга маблағ ажратарди. Яқинда эса 3-Д технологиясини ҳаттоки разведка учун ҳам қўллаш одат тусига кирди. Узоқ йилларга чўзиладиган 2-Д лойиҳаларининг харажатлари 3-Д нинг харажатига тенглашиб қолиши мумкин. Бундан ташқари турлича йилларга тегишли 2-Д маълумоти регистрацияси ва интерпретацияси айрим ноаниқликларни туғдириши муқаррардир. Бинобарин, 3-Д маълумоти таннархи жиҳатдан ўзини оқлайди, сейсмик маълумотнинг интерпретацияси аниқлиги кафолатланади.
Режалаштиришнинг дастлабки босқичида бюджетнинг ҳисобини олиш зарур, акс ҳолда лойиҳа унга мос келмай қолиши мумкин. Молия сметаси паст нархда бўлса, бу 3-Д лойиҳасида ўз аксини топади ва раҳбарият кутган натижани бермайди. Иккинчи томондан, молия сметаси нархларининг юқорилиги эса майдонда керагидан ортиқ иш режалаштирилганини ё бирор техник талабни кўрсатади. Бюджетни ким назорат қилиши; аввалдан кўзда тутилмаган вазиятларни ҳал этиш (асосан чиқимнинг ортиб кетиши); режалаштириш ишлари бўйича қўмита кенгаши қай тарзда бориши (белгиланган график бўйичами ёки мунтазам эмасми), иш графиги қанақа бажарилиши – булар жуда муҳимдир.
Раҳбарият ҳар қандай разведка ишини тўғри иқтисодий баҳоламоғи керак, ўз потенциали ва иш кўламини чамалаб, шу орқали 3-Д съёмка харажатлари ўзини оқлашига эришилади. Фақат биттагина қудуқ бўлса, шунга 3-Д съёмка ўтказишни асослаб бериш қийин. Шунга қарамай, 3-Д ишлари ўтказиш фойдасиз қудуқларнинг олдини олиши турган гап. Айнан шу ҳолатда разведка қудуқлари ўзини оқлайди. Конда 3-Д съёмкасидан сўнг разведка қудуқлари ўз натижасини беради. Шу орқали катта маблағни тежаб қолинади. 
 Кўп сонли иш участкалари бўлган лойиҳада, агар унда камхаражат ва чуқур бўлмаган қудуқлар қазилган бўлса ҳам, 3-Д ўтказиш иқтисодий жиҳатдан ўзини оқлайди. Режа бўйича горизонтал бурғилашда сейсмик маълумот ўта аниқ бўлиши талаб этилади. Масалан, изланган горизонт унча қалин бўлмаса, бурғиловчи-инженерлар долотони коллекторга қўйишлари учун уччала ўлчам бўйича аниқ силжишларига тўғри келади. Ҳатто 3-Д ўтказиб (масалан 1:5) ва 3-Д ўтказмай (масалан 1:6)  қазилган қудуқлар харажатларида фарқ сезилади.(1.4-расм) 
           
1.4-расм. Қудуқ ва 3-Д съёмкасига
сарфланган харажатни таққослаш
  3-Д ўтказилиб ва ўтказмасдан қазилган қудуқлар орасидаги фарқ
6 х $500К = $ 3, 000,000 3-Д ўтказилмаган
5 х $ 500К = $2,500, 000 3-Д ўтказилган
               Фарқ = $ 500,000
             Бу шуни кўрсатадики, инвестор $500000 ни 3-Д ўтказишга сарфласа арзийди. Кўриб чиқилган ҳолатда бу маблағ билан 10 кв мил майдонда 3-Д ўтказса бўлади. 

Andreas Cordsen, Mike Galbraith, ва John Peirce ларнинг “Planning Land 3-D Seismic Surveys” қўлланмасидан Ш. Исломов таржимаси